Рэспубліканская выстава “35 гадоў пад знакам Ч”

Творы народных мастакоў Беларусі Гаўрыіла Вашчанкі і Уладзіміра Тоўсціка, заслужаных дзеячаў мастацтваў Валерыя Шкарубы, Уладзіміра Слабодчыкава, Віктара Барабанцава, Уладзіміра Уродніча, а таксама яшчэ каля 70 работ жывапісу, графікі, скульптуры, дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, прысвечаных 35-годдзю катастрофы на Чарнобыльскай АЭС, дэманструюцца ў палацы Румянцавых і Паскевічаў. У экспазіцыі прадстаўлены мастакі з розных рэгіёнаў Беларусі, у тым ліку з Гомельскай вобласці. Выстава "35 гадоў пад знакам Ч", падрыхтаваная Беларускім саюзам мастакоў, працуе з 16 красавіка 2021 года.

Ёсць падзеі, якія рэзка падзяляюць рэчаіснасць і гісторыю на "да" і "пасля"... Чарнобыльская катастрофа для многіх пакаленняў людзей з забруджаных тэрыторый парушыла светлы вобраз дзяцінства, зруйнавала самую ідэю вяртання ў бацькоўскую хату, ідэал увасаблення малой радзімы-абярэга, каштоўнага для кожнага чалавека. Усё гэта абумовіла пошук новай канцэпцыі асобы ў мастацтве. Мастацтва "пасля" Чарнобыля не толькі спавядае пра "разбуранае" выбухам рэактара жыццё людзей, яно прымушае да філасофскіх развагаў - пра безабароннасць чалавека перад тэхнагеннымі катастрофамі, пра любоў, шчырасць, духоўнасць, пра малую радзіму і Бацькаўшчыну... Засяроджанасць на праблемах унутранага свету стала своеасаблівай рысай мастацтва апошніх трох дзесяцігоддзяў.
Першымі выяўленчую хроніку Чарнобыльскай трагедыі пачалі ствараць адразу з 1986 года тады яшчэ маладыя мастакі Валерый Шкаруба, Мікалай Цудзік, Віктар Барабанцаў, Уладзімір Кожух, Аляксандр Фралянкоў. На іх карцінах амаль дакументальныя кадры - людзі, якія ў мірны час сталі ў сваёй краіне бежанцамі, пакінутыя хаты, калючы дрот на мяжызоны адчужэння.
Вялікую справу дзеля захаваня памяці пра Чарнобыль зрабіў мастак і навуковец Віктар Шматаў. Ён не аднойчы прыязджаў на забруджаную тэррыторыю, каб ратаваць для гісторыі матэрыяльную культуру Палесся. Збіраў экспанаты для Музея старажытнабеларускай культуры. А разам з тым, створаныя ім у той час з натуры жывапісныя рэпартажы, апавядалі пра жыццё апусцелых вёсак.
Не мог не адгукнуцца на Чарнобыльскую бяду і пясняр Палесся Гаўрыіл Вашчанка. Карціны народнага мастака - гэта не столькі адлюстраванне рэалій, гэта шчымлівы боль па страчаным раі, светлая вера, што ўсё калісьці вернецца. Невыпадкова ж любімым сюжэтам мастака заўжды была бусліная сям'я ў гняздзе - сімвал прадаўжэння роду.
У экспазіцыі выставы "35 гадоў пад знакам "Ч" можна пазнаёміцца з работамі многіх вядомых у Беларусі творцаў. На выставе таксама прадстаўлены жывапіс Уладзіміра Гардзеенкі, Арсенія Двароніна, Анжалікі Шабалтас, Віталя Дзянісенкі, Віктара Ціханава, Ірыны Кузняцовай, Генадзя Козела, Васіля Касцючэнкі, Леаніда Гоманава, Анатоля Отчыка,Сяргея Ігнаценкі; графіка Юрыя Хілько, Уладзіміра Васюка, Мікалая Гуршчанкова, Івана Андрасюка; скульптура Уладзіміра Слабодчыкава, Юрыя Мядзведзева, Аляксандра Слепава; габелены Людмілы Пятруль, Ларысы Зуевай, Ніны Пілюзінай, Святланы Баранкоўскай, Таццяны Козік.
Але, разам з тым, тэма экалагічнай катастрофы закранае мастакоў, якія пераасэнсоўваюць яе праз фармальныя кампазіцыйныя падыходы, нечаканыя пластычныя рашэнні. Гэта выразна выяўлена ў графіцы Андрэя Басалыгі, жывапісе Канстанціна Вашчанкі, Глеба Отчыка, Святланы Наздрын-Платніцкай, Глеба Герасімава, Васіля Зянько, кампазіцыях з шамоту Вольгі Сямашкі.